Zomer, zon, BBQ-vlees: voldoen aan de laatste regels

3 augustus 2020

Barbecueën: menig Nederlander doet het graag. Het blijkt niet altijd eenvoudig om het bereidingsadvies van het BBQ-vlees op te volgen volgens het etiket op de verpakking. Statistisch gezien worden mensen het vaakst ziek van eten dat zij bereiden in hun eigen tuin. Als vlees op de BBQ onvoldoende is verhit, ligt bijvoorbeeld Salmonella op de loer. De NVWA geeft opvolging aan klachten of ziektemeldingen van consumenten. Als producent van BBQ-vlees kunt u daarom extra toezicht verwachten, ook al ligt de oorzaak niet bij u. De NVWA gaat dan na of u voldoende onderzoeken heeft gedaan. En of het etiket duidelijk is. Wij zetten enkele aandachtspunten van de wet- en regelgeving op een rij. 

Jaarmonsternameplan aanpassen
“Afhankelijk van hoe het BBQ-vlees past bij de reguliere productie in uw bedrijf, kan het produceren ervan consequenties hebben voor uw jaarmonsternameplan”, vertelt Marten Visser, Quality consultant en expert op het gebied van kwaliteitssystemen in de vleesindustrie. “Bij de grotere bedrijven die beschikken over een eigen QA-specialist is dit meestal wel bekend, maar bij kleinere vleesproducenten is dat niet altijd het geval.” Hoe zit het dan precies? Verordening (EG) nr. 2073/2005 bevat de microbiologische criteria voor levensmiddelen. Het bevat specifieke criteria per productsoort én criteria voor het volume van de monstername en analyse. Visser: “De NVWA wil een beeld zien van de analyses in het hele kalenderjaar, in de vorm van een monsternameplan. Voor dat kalenderjaar geldt een gemiddeld weekvolume. Gedurende het hele jaar zou een productiebedrijf dus ongeveer dezelfde hoeveelheid onderzoeken moeten doen. En dat is voor veel bedrijven in de vleesindustrie best lastig. Gigantische piekperiodes rond Pasen, de eerste BBQ-weken en kerst maken het complex om een gemiddeld weekvolume voor een heel jaar vast te stellen.” Toch is er een oplossing voor. “Ik adviseer de frequentie goed toe te lichten en te motiveren in het monsternamejaarplan. Die nuance en duiding geven houvast bij een controle van de NVWA.”

Nieuwe analyses toevoegen
En dat is niet het enige. Visser: “Belangrijk is ook te weten of u met de productie van BBQ-vlees een productgroep toevoegt, die u normaal niet in uw assortiment heeft. Wat tot welke productgroep behoort, komt heel precies. Als u normaliter naturel vlees verkoopt en nu een gekruide BBQ-klapper, valt die in een andere productgroep. Ook als u eerst alles had gegaard en nu deels gegaard of rauw te eten producten produceert, wisselt u van productgroep. In dat geval vergt de productie van BBQ-vlees extra onderzoek. Mogelijk moet u extra analyses toevoegen aan uw monsternamejaarplan. Analyses die u volgens de wet- en regelgeving het hele door zou moeten laten uitvoeren met een gemiddelde frequentie, terwijl u ze alleen van mei tot september nodig heeft. Ook dat vraagt toelichting in uw monsternamejaarplan.”

Etiketten mét informatie over de herkomst
Had u vorig jaar ook BBQ-vlees in uw assortiment? Dan is er nu het een en ander veranderd aan de eisen van de etiketten. Voor vers, gekoeld of bevroren vlees van varkens, schapen, geiten en pluimvee is er nu ook een verplichte vermelding van land van oorsprong of de plaats van herkomst. Daarnaast moeten ook de geboorteplaats, de plaats waar het dier is gehouden en de plaats van slachting op het etiket worden vermeld. Voor voorverpakt rund- en kalfsvlees gold dit al enige tijd. Dit is niet verplicht voor vlees in bewerkte vleesproducten of vlees dat als ingrediënt in een ander product zit. Denk bijvoorbeeld aan vleeswaren en kipnuggets of vlees in een kant-en-klare salade.

Ook als u een samengesteld product aanbiedt of voorgegaard vlees, gelden er andere regels. Sinds 1 april 2020 stelt Uitvoeringsverordening (EU) 2018/775 namelijk eisen aan de vrijwillige vermelding van het land van oorsprong of de herkomst van het primaire ingrediënt, als die afwijkt van de herkomst van het product. Dit geldt dus niet voor (vers) vlees: daarvoor is de vermelding van de herkomst niet vrijwillig en (al geruimde tijd) aan regels onderworpen. 

Maar wanneer is een ingrediënt primair? Maria Lamers, Quality Consultant en etikettenadviseur: “Dat is het geval als het ingrediënt meer dan 50% van het levensmiddel vormt. En/of als de consument het ingrediënt gewoonlijk met het levensmiddel associeert. Zoals amandelen in marsepein, vlees in een worstenbroodje, wortelen en uien in hutspot of gehakt in chili con carne. In de meeste gevallen is voor deze ingrediënten ook een kwantitatieve aanduiding verplicht.” 

Primair of niet primair
“En het wordt nog complexer”, vertelt Lamers. “Een voedingsproduct kan meerdere primaire ingrediënten hebben, of juist helemaal geen primair ingrediënt kennen. Een primair ingrediënt kan zelf ook een samengesteld ingrediënt zijn, zoals kaas. Dan kunt u ook informatie over het primaire ingrediënt van het samengestelde ingrediënt op het etiket vermelden.”

Vrijwillige etiketinformatie over herkomst bij een primair ingrediënt
Kiest u ervoor om vrijwillig informatie over de herkomst van het primaire ingrediënt te plaatsen, omdat het afwijkt van de herkomst van het product? Dan zijn er eisen gesteld aan hoe u dit op het etiket vermeldt. U moet kiezen uit één van deze vier opties:
•    Op het etiket duidt u aan dat het gaat om herkomst uit de ‘EU’ of ‘niet-EU’ of ‘EU en niet-EU’. 
•    U vermeldt alleen het land van herkomst. Dat mag alleen als het gaat om het primaire ingrediënt. Als het gaat om de herkomst van een ander ingrediënt, mag u dit alleen los vermelden op het etiket.
•    U vermeldt alleen de landcode(s), mits het gaat om UK of USA. 
•    Of u kiest voor een vermelding van de ‘streek’ of ‘regio’, omdat de landen van herkomst soms variabel zijn. Bijvoorbeeld als een slager zijn vlees uit Nederland én uit België haalt.

Ontdooid of vers?
Recent is er ook extra controle op etiketinformatie rond ingevroren vlees. Vaak worden BBQ-spiezen van tevoren gemaakt en ontdooid bij mooi weer. Dit staat niet altijd op de verpakking, maar dat is wel verplicht.

Advies op maat
Wilt u advies van een van onze consultants over het monsternamejaarplan of de etiket-informatie voor uw BBQ-vlees? Neem dan contact op met foodsafetysolutions@ftbnl.eurofins.com of via +31(0)888 31 03 30.