Nieuwe EU-normen voor PFAS in diverse voedselproducten

Onlangs maakte de Europese Commissie bekend dat voedselproducenten van vis, vlees, eieren en schaal- en schelpdieren verplicht zijn om hun producten te controleren op de aanwezigheid van PFAS. Deze nieuwe normen volgens Verordening (EU) 2022/2388 zijn ingegaan op 1 januari 2023 en vervangen de aanbevelingen die tot nu toe golden voor deze productgroepen. Er gelden nu dus normen voor PFOS, PFOA, PFNA, PFHxS én voor de som van deze soorten PFAS per specifiek product. Kortom: boeren, telers en voedselproducenten zijn nu verplicht om te monitoren op PFAS. “Het vrijblijvende is ervan af”, vertelt Mirella Rens, senior accountmanager bij Eurofins Food, Feed, Water Benelux. Welke nieuwe normen gelden voor welke producten? En hoe zorgt u ervoor dat u aan de nieuwe regelgeving voldoet?

In 2021 berichtte het RIVM dat mensen in Nederland te veel PFAS binnenkrijgen via voedsel en water. PFAS (poly- en perfluor- alkylstoffen) zijn schadelijke stoffen uit de industrie, die in ons milieu, voeding, drinkwater en in ons bloed terecht zijn gekomen. Ooit zijn ze gemaakt in de industrie, geroemd om hun weerstand tegen hitte en water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen. Handig voor regenjassen, anti-aanbakpannen, verf, tapijten, textiel en voor oliebestendige coatings op papieren verpakkingsmateriaal dat in contact komt met ons voedsel. Maar tegelijkertijd zijn deze stoffen zeer persistent en breken ze in het milieu en in ons lichaam nauwelijks af. Daarom is er steeds strengere regelgeving op het gebruik van PFAS. 

Hoe schadelijk zijn PFAS?

Het RIVM beschouwt PFAS als zeer zorgwekkende stoffen, die schadelijk zijn voor de gezondheid. Zo kunnen PFAS het immuunsysteem beschadigen, effect hebben op de werking van de lever en nieren, en een lichte hormoonstoring of teelbalkanker veroorzaken. Het expertisecentrum PFAS spreekt van een toename van serium cholesterol en urinezuur, een lager geboortegewicht, verlate puberteit en zwangerschapsvergiftiging, een licht verhoogd thyroid hormoon, verminderde immuunrespons op vaccinatie en leerproblemen. Hoe schadelijk deze typen PFAS precies zijn, hangt af van hoeveel u binnenkrijgt, hoe vaak en hoe lang. Dat verschilt dus sterk van persoon tot persoon. Ook verschilt de toxiciteit per type PFAS. Zo is PFOS volgens het expertisecentrum PFAS giftiger dan PFOA. Van de genoemde effecten verwacht het RIVM een negatief effect op het immuunsysteem als eerste. Dit kan al optreden als mensen over een langere periode kleine hoeveelheden PFAS binnenkrijgen. Dit negatieve effect op het immuunsysteem kan ervoor zorgen dat het immuunsysteem minder goed werkt. Daardoor is er een grotere kans om ziek te worden. Bij de huidige blootstelling vanuit voedsel en kraanwater stelt het RIVM deze effecten niet te kunnen uitsluiten.

“Strenger dan de eerdere aanbevolen normen” 

Verordening (EU) 2022/2388 is gepubliceerd tot wijziging van de Verordening (EU) nr. 1881/2006 “wat de maximumgehalten aan perfluoralkylstoffen in bepaalde levensmiddelen betreft”. Rens: “Wat opvalt, is dat de nieuwe maximumlimieten strenger zijn dan de eerdere aanbevolen maximumgehalten. Bovendien zijn er nu 4 soorten PFAS waaraan normen zijn gesteld. En ook de som van deze 4 soorten mag een maximale waarde hebben. Kortom: voor boeren, telers en voedselproducenten vergt het opnieuw kijken naar de monitoringsresultaten en de inspanningen. We krijgen daar op dit moment veel vragen over.” 

Aan welke normen moet u voldoen?

Dit zijn de nieuwste maximumgehalten voor de specifieke productgroepen:

Voor andere productgroepen blijven de aanbevelingen gelden voor maximale residuen van PFAS, die de Europese Commissie publiceerde op 24 augustus 2022.

Groenten & fruit, melk en babyvoeding

Welke aanbevelingen gelden er voor maximale residuen van PFAS in groenten & fruit, melk en babyvoeding? In Aanbeveling (EU) 2022/1431 staat vermeld: “De bepaalbaarheidsgrenzen van de analysemethoden zouden lager of gelijk moeten zijn aan 0,002 μg/kg voor PFOS, 0,001 μg/kg voor PFOA, 0,001 μg/kg voor PFNA en 0,004 μg/kg voor PFHxS.”

Wat kunt u doen om te voldoen aan de nieuwe maximumgehalten of aanbevolen limieten?

Rens: “Meet eerst eens hoe hoog het PFAS-gehalte is van uw product. Het gaat dan specifiek om de stoffen PFOS, PFOA, PFNA en PFHxS en de som daarvan. Is er PFAS aangetroffen in uw product? Door de ingrediënten van uw product te monitoren op PFAS, krijgt u een eerste aanwijzing in welke richting u uw onderzoek naar de besmettingsbron kunt vervolgen. Op basis daarvan kunt u maatregelen nemen, bijvoorbeeld in samenspraak met uw leverancier. Check bij de inkoop waar de producten vandaan komen en mijd inkoop van deze producten rond de chemische fabrieken, bijvoorbeeld in Dordrecht of Zwijndrecht. Al ligt het niet zo eenvoudig. Overal in Nederland en in de wereld kunnen PFAS voorkomen in de bodem en in het grondwater, niet alleen rond fabrieken.”

De analyse van PFAS

Omdat er ruim 4.800 officiële PFAS-soorten bestaan, is de analyse van al deze soorten niet in één analysemethode te bepalen. Met een multi-analyse meten laboratoria ruim 30 parameters in uiteenlopende matrices. Voor specifieke matrices zijn aanvullende analysemethoden beschikbaar. 

Meer weten?

Eurofins Food, Feed, Water is geaccrediteerd om deze analyses uit te voeren volgens EN ISO/ IEC 17025:2017 en behaalt goede resultaten in internationale ringtesten. Ook staan onze consultants voor u klaar om van advies te voorzien om het risico van een teveel aan PFAS in uw product zo laag mogelijk te houden. Wilt u meer weten over onze PFAS-analyses of hoe u de risico’s kunt beheersen? Neem dan contact met ons op via +31(0) 888 31 00 00 of sales-food-nl@eurofins.com.