Pathogenen in diepvriesproducten: een blijvend voedselveiligheidsrisico

Pathogenen vormen een reëel voedselveiligheidsgevaar in diepvriesproducten. Dat benadrukken recente incidenten, zoals de terugroepactie van diepvriesbosbessen vanwege een hepatitis A-uitbraak. Besmette diepvriesproducten kunnen immers ernstige gezondheidsrisico's kunnen opleveren. Hoe ontstaan deze besmettingen, en welke maatregelen kunnen producenten nemen om de voedselveiligheid te waarborgen? Drie deskundigen in voedselveiligheid bij Eurofins Food Safety Solutions geven uitleg.

Bevriezen stopt toename, maar doodt geen pathogenen

"Virussen zoals het norovirus en hepatitis A wil je absoluut niet in je producten hebben, omdat ze een groot gevaar vormen voor de gezondheid van consumenten", begint Jef Nikkelen, Consultant Food Microbiology bij Eurofins Food Safety Solutions. "Het probleem is dat bevriezen bacteriën en virussen niet doodt, maar alleen hun vermenigvuldiging stopt. Zodra het product wordt ontdooid en geconsumeerd zonder verhitting, kan de besmetting nog steeds schade aanrichten."

Voor sommige diepvriesproducten, zoals rauwe groenten en vlees, is een verhittingsstap in de productieketen gebruikelijk. Maar voor andere, zoals zacht fruit (frambozen, bramen, bosbessen) en sommige bakproducten (zoals diepvriesdeeg), vindt deze stap vaak pas bij de consument plaats – of helemaal niet. Dat vergroot het risico op voedselinfecties.

"Het probleem is dat bevriezen bacteriën en virussen niet doodt, maar alleen hun vermenigvuldiging stopt." 

Recente uitbraken tonen het risico aan

Laura Goossens, Manager Product Compliance bij Eurofins Food Safety Solutions, benadrukt dat dit geen theoretisch probleem is. "We zien keer op keer terugroepacties van diepvriesproducten vanwege besmettingen. In januari 2025 was er een recall van diepvries blauwe bessen vanwege een uitbraak van hepatitis A. Eerder waren er meldingen van besmette diepvriesframbozen in Zweden en Nieuw-Zeeland."

Ook bacteriële besmettingen blijven een groot risico. "STEC-bacteriën (Shiga-toxine producerende E. coli) zijn een bekend gevaar in diepvriesproducten", vervolgt Nikkelen. "Deze bacteriën veroorzaken een aanzienlijk deel van de bacteriële voedselvergiftigingen en kunnen ernstige complicaties geven."

Volgens Ernst Kruithof, Food Safety Consultant, moet er ook aandacht zijn voor besmettingsrisico’s in onverwachte producten. "Eerder onderzoek liet zien dat 10% tot 30% van alle bloem in Europa STEC-bacteriën bevat. Dat betekent dat ook producten zoals diepvriespizza’s of diepvriesdeeg besmet kunnen zijn als er geen adequate verhitting heeft plaatsgevonden tijdens de productie. In 2022 zorgde dit inzicht voor de nodige aanpassingen in risico-analyses van retailers en voedselproducenten, na een recall van diepvriespizza’s in Frankrijk.” 

"STEC-bacteriën (Shiga-toxine producerende E. coli) zijn een bekend gevaar in diepvriesproducten. Er moet ook aandacht zijn voor besmettingsrisico's in onverwachte producten." 

Hoe kunnen producenten het risico beperken?

Voedselveiligheid begint bij een zorgvuldige risicoanalyse. "Producenten moeten kijken naar de herkomst van hun ingrediënten en leveranciersscreening toepassen", stelt Goossens. "Daarnaast is het cruciaal om de juiste controles uit te (laten) voeren, zoals laboratoriumtesten van geleverde grondstoffen en audits bij leveranciers. Een belangrijk hulpmiddel hierbij is het vernieuwde Informatieblad 64 van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Dit informatieblad biedt handvatten voor het beheersen van relevante gevaren verbonden aan de inkoop van levensmiddelen en grondstoffen in het kader van HACCP.”

De rol van procesvalidatie

Naast het voorkomen van besmetting bij de bron, is het essentieel om de effectiviteit van voedselverwerkingsprocessen te testen. "Een producent moet kunnen aantonen dat zijn verhittingsproces effectief is in het doden van pathogenen", zegt Nikkelen. "Dit is vooral belangrijk bij producten die consumenten zelf nog moeten bereiden, zoals diepvriespizza’s."

"Het is cruciaal om de aanbevolen bereidingswijze door consumenten kritisch te analyseren en valideren", vult Kruithof aan. "Is de bereiding in de oven voldoende om pathogenen af te doden? En wordt deze bereidingswijze op de verpakking voldoende duidelijk gecommuniceerd?"

"Het is cruciaal om de aanbevolen bereidingswijze door consumenten kritisch te analyseren en valideren."

Kortom: voedselveiligheid vereist continue aandacht

“Met een geïntegreerde aanpak minimaliseer je het risico op besmettingen in diepvriesproducten”, tipt Kruithof. “Met de toenemende wereldwijde handel en de complexiteit van voedselketens, blijft voedselveiligheid een uitdaging. De recente uitbraak onderstreept dat voortdurende controle en validatie noodzakelijk blijven om consumenten te beschermen tegen ernstige en onverwachte gezondheidsrisico’s.”

Meer weten?

Wilt u meer weten over pathogenen in diepvriesproducten of zoekt u ondersteuning bij de beheersing van deze voedselveiligheidsrisico’s? Bij Eurofins hebben we alle expertise onder één dak: van advies over voedselveiligheid en wetgeving tot laboratoriumanalyses en procesvalidatie. Als producent, handelaar, importeur of retailer kunt u zo met onze one-stop-shopping aanpak processen valideren en verbeteren. Neem vrijblijvend contact met ons op! Mail naar foodsafetysolutions@FTBNL.eurofins.com of bel +31(0)888 31 03 30.