E.coli en STEC – hoe zit het nu eigenlijk?

25 oktober 2018

Wat is STEC?

STEC is de afkorting voor de Shigatoxine producerende Escherichia coli bacterie. E. coli komt van nature voor in de darmen van mensen en dieren en is normaal gesproken ongevaarlijk. Een klein gedeelte van de E. coli’s  kan echter wel ziekteverschijnselen veroorzaken (zoals braken en diarree), doordat ze shigatoxine produceren. Sommige van deze STEC bacteriën kunnen zelfs zeer ernstige ziekteverschijnselen veroorzaken zoals hemorragische colitis (bloederige diarree) en het hemolytisch uremisch syndroom (HUS) waarbij nierbeschadiging op treedt. Deze varianten worden aangeduid als Enterohemorragische E. coli’s (EHEC). In het verleden werden producten met name onderzocht op E.coli O157:H7. Deze is weliswaar verantwoordelijk geweest voor veel uitbraken, maar er zijn ook nog een aantal andere varianten die net zo gevaarlijk zijn (zie afbeelding hieronder).

In welke producten is STEC een risico?

De grootste uitbraak van STEC vond plaats in 2011, toen meer dan 3.000 mensen ziek werden door het eten van kiemgroenten die besmet waren met Escherichia coli O104:H4 (een EHEC).  In Verordening EG Nr. 2073(2005) staat deze parameter dan ook sinds 2014 expliciet vermeld voor kiemgroenten. Van STEC is echter bekend dat deze ook vaak aangetroffen wordt in rundvlees en rauwe melk en ook rauwe groenten kunnen besmet zijn. Onlangs waren er in Nederland nog 2 recalls, nadat in boerenkaas en lams-spiezen STEC aangetroffen werd. Op dit moment waarschuwt de Duitse Bundesambt voor een kaasje waarin mogelijk STEC aanwezig is.

Interventiebeleid NVWA

In 2014 heeft de NVWA via de beleidslijn “Interventie aanwezigheid STEC in levensmiddelen” aangekondigd dat producenten STEC in hun HACCP analyse op moeten nemen en daar ook op gecontroleerd zullen worden. In de meest recente versie van Informatieblad 85 heeft de NVWA autoriteit dit nogmaals benadrukt. Er dient onderscheid gemaakt te worden tussen ‘hoog risico profiel levensmiddelen’ en ‘laag risico profiel levensmiddelen’. Hoog risico profiel levensmiddelen zijn kant-en-klare levensmiddelen, inclusief levensmiddelen die door de consument nog verhit dienen te worden maar mogelijk niet goed genoeg verhit worden om het risico te elimineren. Als STEC in deze levensmiddelen aangetroffen worden dienen zij uit de handel gehaald te worden.

In laag risico profiel producten mag de STEC bacterie wel aanwezig zijn, mits aangetoond is dat het niet één van de meest gevaarlijke varianten van de STEC bacterie betreft. Daarbij moet tevens aangetoond worden dat de producten goed verhit worden voor consumptive.

Onderzoek naar STEC

Het onderzoek naar STEC richt zich in eerste instantie op het vinden van E.coli’s die Shigatoxine kunnen produceren. Wanneer deze uitslag positief is en het betreft een hoog risico profiel levensmiddel, dan moet het product uit de handel genomen worden. Wanneer het een laag risico profiel levensmiddel betreft, dan kan een terughaalactie eventueel nog voorkomen worden door middel van vervolgonderzoek waarbij gekeken wordt naar een aantal aanvullende eigenschappen van de geïsoleerde STEC. Dit onderzoek kan echter alleen bij specialistische laboratoria uitgevoerd worden, zodat er in de praktijk vaak voor gekozen wordt om het product direct uit de handel te halen.

Meer weten?

Wilt u meer weten over het beheersen van de risico’s m.b.t STEC of het onderzoek hiernaar?

Neem gerust contact op met de experts van Eurofins Food Safety Solutions via foodsafetysolutions@ftbnl.eurofins.com of 088 8310330